Mime, clownerie en erotiek in modern cateringbedrijf
Door ANNERIEK DE JONG
Recensie NRC | Vrijdag 01-05-1998 | Sectie: Kunst | Pagina: 7
Voorstelling: Dimensions of a Dialogue, door Stichting Het gevogeld verlangen. Concept: Barbara Duijfjes; spel: Barbara Duijfjes, Anat Geiger. Regie: Michael Helmerhorst; decor: Frits van Hartingsveldt; licht: Kees van de Lagemaat; geluid: Leo Lankhuijzen. Gezien: 29/4 De Brakke Grond, Amsterdam. Aldaar t/m 9/5. Inl. (020) 625 55 72.
Een moderne keuken is allang niet meer een fornuis, een aanrecht en een gammel tafeltje. Een moderne keuken is een roestvrijstalen machine die alles kan, van fruit persen tot en met bordenwassen. Tenminste, zo stelt Barbara Duijfjes het zich voor. In haar nieuwste bewegingstheaterproductie houdt één slimme machine een compleet cateringbedrijf draaiende.
Het gevaarte is uitgerust met zwenkwielen, want die garanderen een optimale flexibiliteit. Dergelijke reclametaal komt uit de machine zelf: een mannenstem, waarschijnlijk van de directeur, bejubelt via een ingebouwde luidspreker de zojuist doorgevoerde reorganisatie. Over matrixbegrotingen praat de stem, over optimalisering, maximalisering en klinkende resultaten. Over ontslagen praat hij níet, maar het personeelsbestand lijkt drastisch ingekrompen. Twee handen bedienen alle knoppen en hendels: twee ferme vrouwenhanden.
Die zitten aan het kloeke, korte lijf van actrice Anat Geiger.
Robuust draaft Geigers werkster om de machine heen. Ook al heeft zij geen andere keus dan de opdrachten uit te voeren die het apparaat aan haar doorgeeft, toch voelt zij zich heer en meester. Groot is dan ook haar woede wanneer een indringster de bedrijvige orde verstoort.
Barbara Duijfjes, in schril contrast met Anat Geiger, is een fragiele en wereldvreemde verschijning; in haar smalle groene jurk lijkt zij op een teer buitenaards wezen dat door een foutje in de keuken werd gelanceerd. Op hoge hakken wankelt zij langs de wanden van de driedelige machine; zij betast die delen, beklimt ze en ontwikkelt er een erotische verhouding mee die abrupt de sluimerende zinnen van de werkster wekt. Erotiek op de werkvloer, dat màg niet - maar na een paar mislukte pogingen om de onruststookster te elimineren geeft de werkster zich gewonnen: het mooiste moment in de voorstelling is dat waarin de hand van Barbara Duijfjes vanuit een machinegat de boezem van Anat Geiger streelt.
Misschien speelde die scène zich alleen af in de fantasie van de personages, want ineens veranderde het schelle licht in een sprookjesachtige gloed. Volgens de tekst van de flyer is Dimensions of a Dialogue een hommage aan Jan Svankmajer, een Tsjechische animatiefilmer die de gave zou bezitten de dingen magisch te bezielen. Nu, zover komen de speelsters en hun regisseur Michael Helmerhorst alleen in dat ene mooie moment; verder vallen zij wat al te vaak terug op het bekende mime- en clownerie-idioom. Lichamen verdwijnen in kastjes, hoofden verschijnen in luikjes: dat soort werk. En de combinatie van een Dikke en een Dunne is ook natuurlijk ook een beproefd recept. Met soms inderdaad het beoogde komische effect. Zoals in die dans waarbij Duijfjes en Geiger servetten staan te vouwen: de een onhandig en traag, de ander demonstratief-routineus maar dan steeds geiler en uitzinniger, opgezweept door het oude slavenritme van Afrikaanse drums.
Op dit artikel rust auteursrecht van NRC Handelsblad BV, respectievelijk van de oorspronkelijke auteur.
Link voor abonnees NRC
